Όπως ήδη έχετε καταλάβει η ποιότητα κάθε μέρους του εξοπλισμού έχει τη σημασία της. Τα βιολογικά σήματα (βιοσήματα) που ανατροφοδοτούνται είναι τόσο αδύνατα και ευαίσθητα και η ποιότητα κατασκευής των υλικών κάθε τμήματος των μηχανημάτων θα συνεισφέρει ανάλογα στο τελικό αποτέλεσμα. Μέρος αυτής της πραγματικότητας είναι δύο χαρακτηριστικά του εξοπλισμού που χωρίς αυτά απλά δεν γίνεται βιοανάδραση (biofeedback) και ή παιδευόμαστε ή κοροϊδευόμαστε! Τα δύο αυτά χαρακτηριστικά είναι η ταχύτητα (ή καθυστέρηση) της ανατροφοδότησης και η πιστότητα της ανατροφοδότησης. Διαβάζοντας παρακάτω, έχετε κατά νου ότι biofeedback σημαίνει εκπαίδευση στον έλεγχο σωματικών λειτουργιών και ότι η ποιότητα και ο χρονισμός της ανατροφοδότησης είναι βασικά συστατικά των τεχνικών μάθησης.
Ταχύτητα: ως ταχύτητα (ή καθυστέρηση) εννοούμε το χρόνο που “χρειάζεται” ένα μηχάνημα για να καταγράψει, να επεξεργαστεί και να ανατροφοδοτήσει ένα βιοσήμα στην οθόνη του. Για παράδειγμα, πόσος χρόνος πέρασε από την εντολή του νευρώνα για μυϊκή σύσπαση (πραγματικό συμβάν) έως να δούμε αυτήν την σύσπαση στην οθόνη μας (ανατροφοδότηση του συμβάντος). Όσο μεγαλύτερη είναι αυτή η καθυστέρηση τόσο δυσκολότερη (έως και αδύνατη) είναι η εκπαίδευση.
Πιστότητα: ως πιστότητα (ή ευκρίνεια) του βιοσήματος εννοούμε την ποιότητα αναπαραγωγής των χαρακτηριστικών του σήματος στην οθόνη μας. Κατά πόσο δηλαδή το σήμα μας αναπαράγεται χωρίς αλλοιώσεις και διατηρούνται τα αρχικά αρχικά (πραγματικά) χαρακτηριστικά του κατά την ανατροφοδότηση.
Ένα καλό παράδειγμα για να καταλάβετε τη σημασία των δύο αυτών χαρακτηριστικών είναι να φανταστείτε ένα παιδί που μαθαίνει να παίζει πιάνο. Στο παράδειγμά μας, το παιδί μαθαίνει σε ένα πιάνο που αναπαράγει τις νότες [: ήχος (= ηχητική ανατροφοδότηση) από το πάτημα των πλήκτρων (= συμβάν)] με μια καθυστέρηση 3 δευτερολέπτων. Σκεφτείτε ότι εάν το παιδί προλάβαινε να παίξει 7 νότες μέσα σε 3″, τη στιγμή που πάταγε την 7η θα άκουγε την πρώτη… Η ανατροφοδότηση δηλαδή του “συμβάντος” θα εμφανίζονταν μετά από 6 άλλα συμβάντα! Θα ήταν πολύ δύσκολο γι αυτό το παιδί να απομονώσει και να κωδικοποιήσει τη σύζευξη του “συμβάν + αποτέλεσμα/ανατροφοδότηση” στο πλαίσιο του ανοιχτού κυκλώματος ανάδρασης που χρειάζεται γι αυτήν την μάθηση.
Προχωρώντας με το παράδειγμά μας, φανταστείτε ότι από πλευράς πιστότητας αναπαραγωγής των ήχων του, το συγκεκριμένο πιάνο, αναπαράγει τη νότα κάθε πλήκτρου +/-2. Δηλαδή για κάθε πλήκτρο που πατάμε μπορεί να ακούσουμε από 2 πιο κάτω έως 2 πιο πάνω νότες: εάν πατήσουμε το πλήκτρο της “φα” μπορεί να ακούσουμε οποιαδήποτε από τις εξής νότες “ρε”, “μι”, “φα”, “σολ”, “λα”. Την επόμενη φορά που θα ξαναπατήσουμε “φα” θα ακούσουμε πάλι “φα +/-2” αλλά όχι απαραίτητα αυτήν που ακούσαμε πριν. Από προηγούμενη συζήτηση στο θέμα “Ανάδραση στα γνωστικά συστήματα” είπαμε ότι “όσο πιο άμεση και συγκεκριμένη είναι η ανατροφοδότηση, τόσο πιο αποτελεσματική είναι.”
Μετά από αυτήν τη συζήτηση σκεφτείτε πόσο σημαντικά είναι σε ένα μηχάνημα βιοανάδρασης τα χαρακτηριστικά της ταχύτητας και της πιστότητας. Σκεφτείτε πως κάποιος με εγκεφαλικό επεισόδιο για παράδειγμα θα μπορέσει να μάθει να επιστρατεύει πρόσθετες κινητικές μονάδες για να δημιουργήσει ένα καινούργιο και λειτουργικό νευρομυϊκό πρότυπο (έγγραμμα) ή κάποιος που εκπαιδεύεται να ελέγχει τον όγκο του καρδιακό του παλμού θα μάθει ποτέ αυτόν το έλεγχο υπό αυτές τις συνθήκες.
Στο πλαίσιο των ελάχιστων απαιτήσεων για μια σωστή συσκευή βιοανάδρασης, επίσης τίθεται ως κανόνας ότι για νευρομυϊκές εφαρμογές (αποκατάσταση, νευρομυϊκές παθήσεις, μυοσκελετικά προβλήματα) το μηχάνημα πρέπει να έχει τουλάχιστον 2 κανάλια. Σε αυτές τις εφαρμογές πρέπει να παρακολουθούμε και τις ανταγωνιστικές μυϊκές ομάδες και το αποτέλεσμα είναι ακόμη καλύτερο όταν, με περισσότερα κανάλια, παρακολουθούμε και άλλες γειτονικές ομάδες.
