Η κοινωνική μάθηση (social learning) στην ουσία είναι «μιμητική μάθηση» και συντελείται μέσω της παρατήρησης των πράξεων (και των συνεπειών) ενός προτύπου (μοντέλου).
Εξελίσσοντας την αρχική Θεωρία Κοινωνικής Μάθησης των N.E. Miller and J. Dollard (1941), ο Καναδός Ψυχολόγος Albert Bandura (φωτογραφία) μας πρόσφερε την υπέροχη Κοινωνική Γνωστική Θεωρία (Social Cognitive Theory) που εξηγεί πως «κληρονομεί» (μαθαίνει πιστά από μοντέλα του περιβάλλοντός του) διάφορες δυσλειτουργικές συνήθειες και συμπεριφορές όπως η βία, τα ψυχοσωματικά προβλήματα και πολλά άλλα.
Βασική θέση της Κοινωνικής Γνωστικής Θεωρίας είναι ότι οι άνθρωποι μαθαίνουν με το να παρατηρούν άλλους και ότι το περιβάλλον, η συμπεριφορές και οι γνωσίες είναι κορυφαίοι παράγοντες που επιδρούν στην εξέλιξη. Αυτοί οι τρεις παράγοντες δεν είναι στατικοί ή ανεξάρτητοι αλλά είναι αλληλένδετοι.
Για παράδειγμα, κάθε παρατηρήσιμη συμπεριφορά μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που σκέφτεται κανείς (γνωσία). Κατά τον ίδιο τρόπο, το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει κάποιος (μπορεί να) επιδρά σε μελλοντικές συμπεριφορές ακριβώς κατά τον ίδιο τρόπο που το «γνωστικό πλαίσιο» του πατέρα (επίσης γνωσία) θα καθορίσει το περιβάλλον στο οποίο θα μεγαλώσουν τα παιδιά του.
Η Κοινωνική Γνωστική Θεωρία δεν έχει τόσο μεγάλη σχέση με τη βιοανάδραση – αν και ο θεραπευτής (πρέπει να) λειτουργεί ως πρότυπο / μοντέλο για καινούργιες / υγιείς γνωσίες και συμπεριφορές – αλλά με το ευρύτερο θεραπευτικό πλαίσιο στο οποίο προσφέρεται η βιοανάδραση (βλ. σχετική συζήτηση για «εμπειρικό συνεργατισμό» και «αναπλαισίωση» στο άρθρο “Ο Ρόλος της Ανάδρασης (ανατροφοδότησης – feedback) στις Γνωστικοσυμπεριφοριστικές Θεωρίες Παρέμβασης σε Ψυχοσωματικά Προβλήματα”).
Σε αντίθεση λοιπόν με «τον αράπη κι αν τον πλένεις το σαπούνι σου χαλάς» η Κοινωνική Γνωστική Θεωρία δημιουργεί βάσεις και προτείνει τρόπους για αλλαγή.
